XXXV DNI KULTURY FRANCUSKIEJ I FRANKOFONII

Francja regionów

21.03. – 6.04.2025

Podczas tegorocznej edycji Dni Kultury Francuskiej i Frankofonii przyjrzymy się bogactwu kultury regionalnej Francji. Porozmawiamy o językach mniejszościowych (których jest tam ponad 70!), również w kontekście niesprzyjającej im polityki językowej Republiki. Zapytamy poznańskich Francuzów o ich poczucie tożsamości regionalnej. Wybierzemy się z wizytą do słynnego ze swojej odrębności Kraju Basków, a także do mniej znanego regionu Poitou, którego język, muzyka i taniec – dzięki zaangażowaniu aktywistów i artystów – rozbrzmiewają dziś z wyjątkową siłą, zarażając zamiłowaniem do swoich własnych korzeni, tych najbliższych.

21.03 (piątek) g. 18:00

Wernisaż wystawy Alexandre’a Garacotche „Lehengo Hazparne –  wielkie baskijskie wesele”

Lehengo Hazparne (tłum. Hasparren jak za dawnych czasów) to święto odbywające się co dwa lata w sierpniu w Hasparren – miasteczku otoczonym polami i pastwiskami we francuskiej części Kraju Basków. Jego celem jest odtworzenie tradycyjnego baskijskiego wesela z 1900 roku i świątecznej atmosfery dnia ślubu. Podczas tego, istniejącego od 1975 roku, najpopularniejszego baskijskiego festiwalu, odbywają się parady, których uczestnicy są ubrani w stroje z początku XX wieku, w tym charakterystyczne baskijskie berety. Obchodom towarzyszą pieśni, tańce i muzyka. Fikcyjni weselnicy jedzą miejscowe, wytwarzane tradycyjnymi metodami, sery i wędliny czy chleb taloa z boczkiem, grają w pelotę i korzystają z wielu innych atrakcji i animacji. Festiwal nie tylko przyciąga rzesze turystów, ale także od lat doskonale integruje lokalną społeczność. Wystawa prezentuje mało znane oblicze Kraju Basków, słynącego głównie z pięknych plaż i krajobrazów górskich.

Alexandre Garacotche – baskijski twórca audiowizualny, operator kamery, dokumentalista, fotograf portrecista, niezależny nauczyciel (współpracuje m.in. z Institut de Formation en Communication et Analyse Financière. Zamieszkał w Hasparren po ślubie z mieszkanką miasteczka. Realizacja portretów podczas Lehengo Hazparne była dla niego furtką do akceptacji przez miejscowych.

Wystawa będzie czynna do 10.05.2025, w godzinach: pon. 10 – 18, wt. – śr. 10 – 20, czw. – pt.  9-17

26.03 (środa) g. 18:00

„Burgundy i Szampany, czyli dawne korzenie francuskich regionów” – wykład prof. Igora Kraszewskiego 

Mało kto dziś wie, co to jest i gdzie leży Delfinat – ale już gratin dauphinois (francuską zapiekankę ziemniaczaną) kojarzy więcej osób. Delfinat to nie tylko potrawy, ale też akcent i pewna specyfika regionalna. Tymczasem na dzisiejszej mapie Francji próżno szukać Delfinatu – reformy rewolucji francuskiej pozmiatały nazwy i granice, które wyznaczały lokalną tożsamość przez całe stulecia. Ostało się kilka najmocniejszych skojarzeń – burgundy i szampany znają wszyscy, ale już o tożsamości Burgundczyków i Szampańczyków wiadomo mniej. Podczas wykładu postaramy się zobaczyć, jak powstawała barwna mozaika regionalnych saveurs et couleurs (smaków i kolorów) dzisiejszej Francji.

dr hab. prof. UAM Igor Kraszewski – pracownik Wydziału Historii UAM, konsul honorowy Francji w Poznaniu. Pracę doktorską obronił w systemie współpromotorstwa w UAM i UVSQ w Wersalu. Zajmuje się przede wszystkim epoką nowożytną, historią kultury, dworów i elit społecznych oraz historią idei, a także tematyką polsko-francuską.

31.03 (poniedziałek) g. 18:00

„Języki i tożsamości regionalne Francji” – wykład prof. Aleksandry Boroń

We Francji istnieją dziesiątki bardzo zróżnicowanych języków regionalnych, które choć są oficjalnie uznawane przez rząd, są zagrożone w swej egzystencji. Należą do nich alzacki, baskijski, bretoński, kataloński, korsykański, francusko-prowansalski, oksytański i języki d’oïl. Wykład omówi różnorodność językową Francji oraz problemy związane z odnową, ochroną i wsparciem dla języków regionalnych w kontekście francuskiej polityki językowej, eksponując podejmowane w regionach działania o charakterze edukacyjnym i kulturalnym.

Prof. UAM dr hab. Aleksandra Boroń – kierowniczka Laboratorium Pedagogiki Porównawczej na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu, współzałożycielka Wydziałowej Grupy Badawczej Edukacja dla Dziedzictwa Kulturowego (EDeK) działającej przy WSE UAM oraz członkini Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego Polonia (Associação Sócio Cultural – Polónia) w Portugalii.

3.04 (czwartek) g. 18:00

Francja czy może Francje? Rozmowa o tożsamości regionalnej z Francuzami z Poznania

Francuscy przyjaciele Domu Bretanii, od lat mieszkający w Poznaniu: Owernianka Pascale Bali  i Bretończyk Jean-Marie Lallouët opowiedzą o swoich „małych ojczyznach”, osobistym doświadczaniu regionalności we Francji i poza jej granicami oraz o tym, w jakim języku mówili ich dziadkowie, a jakiego języka musieli uczyć się w szkole oraz jak francuska polityka językowa wpłynęła na  wymieranie języków regionalnych. Dowiemy się też czy – tak jak Ślązacy, którzy śmieją się z „Goroli”, a Kraków nie lubi Warszawy – Francuzi myślą stereotypami o rodakach z innych francuskich regionów.

5.04 (sobota)

13.00 -15.00 Retro Dance Studio

Warsztaty tańców z regionu Poitou z Krzysztofem Rogulskim i Martą Tomczak (Bal Folk Poznań)

Warsztaty będą okazją do odkrycia dziedzictwa nadal żywej kultury tanecznej z serca zachodniego regionu Francji, jakim jest Poitou. Różnorodność form tanecznych i muzycznych tam praktykowanych może zaskoczyć – znajdą się tu tańce w kręgu, w korowodzie, rzędzie czy układach i czwórkach, jak i tańce w parach, a wszystko to w rytmach dwu- i trójmiarowych. W ramach przygotowania  do niedzielnej potańcówki (6.04) zapraszamy do nauki dwóch niezwykle popularnych form, czyli avant-deux quatre figures i maraîchine, a jeżeli czas pozwoli uzupełnimy program jeszcze o naukę bal limousine lub ronde de Chantecorps.

Krzysztof Rogulski i Marta Tomczak – pasjonaci tradycyjnych tańców i muzyki, od ponad 15 lat zajmują się ich praktykowaniem. Regularnie uczestniczą w warsztatach oraz festiwalach muzyki i tańców tradycyjnych w Polsce i za granicą. Od 2011 roku dzielą się swoją pasją pod szyldem Bal Folk Poznań, ucząc tańców z różnych regionów Uczą tańców pochodzących z różnych regionów Francji (Bretania, Poitou, Owernia, Gaskonia) i Europy: Hiszpanii, Portugalii, Kraju Basków oraz organizują taneczne praktiki i potańcówki.

Wstęp: 20 zł. Zapisy: agata@dombretanii.org.pl

17.00 -19.00 Dom Bretanii
Warsztaty muzyczne dla instrumentalistów z zespołem Ciac Boum

Zapraszamy do odkrywania muzyki z regionu Poitou pod kierunkiem muzyków z zespołu Ciac Boum, który od kilkunastu lat kultywuje tradycje muzyczne swojego regionu i przyczynia się do popularyzacji tańców z tego zachodniego zakątka Francji. Prowadzący, tj. Christian Pacher, Julien Padovani, Alban Pacher, znakomici muzycy, grający z wyjątkową energią do tańca i świetnie improwizujący, nauczą uczestników melodii tanecznych z Poitou. Nauka odbywać się będzie ze słuchu, ze szczególnym naciskiem na rytm i melodię, aby swobodnie skupić się na charakterze muzyki i lepiej się w nią zanurzyć. Podczas warsztatów pracować będziemy nad frazowaniem, ornamentacją oraz słuchaniem siebie i innych w połączeniu z tańcem. Prowadzącym zależy na tym, aby każdy uczestnik, niezależnie od poziomu, rozwijał w swoim tempie, odważył się bawić muzyką i czerpał radość ze wspólnego muzykowania.
Mile widziane są osoby na wszystkich poziomach zaawansowania, grające na dowolnych instrumentach melodycznych.

Wstęp: 50 zł. Zapisy: agata@dombretanii.org.pl

6.04 (niedziela)

Dom Bretanii

14.00 Spotkanie z Christianem Pacherem nt. kultury regionalnej regionu Poitou

Christian Pacher – muzyk i tancerz z Poitou, lider zespołu Ciac Boum, dorastał w zaangażowanej społecznie muzycznej rodzinie – od dziecka był zanurzony w muzykę i tańce tradycyjne ojczystego regionu, mówi w języku regionalnym poitevin. Jego ojciec André, muzyk, etnomuzykolog, aktywista i edukator przyczynił się do spisania, zachowania i propagowania wiejskiej kultury regionu Poitou.

Nasz gość opowie o języku i muzyce tradycyjnej swojego regionu o tych, którzy o nią walczyli i przekazywali dalej, aby przetrwała. Powie też, jaka jest jej sytuacja współcześnie, wspominając o fenomenie odrodzenia potańcówek tradycyjnych we Francji, które cieszą się niesłabnącą popularnością, czego wyrazem są niezliczone francuskie festiwale.

18:30 Klub 2 Progi

Potańcówka z zespołem Ciac Boum 

Fot. Nicolas Larsenneau

Co szósta osoba we Francji przynajmniej raz w roku tańczy do dźwięków akordeonu. „Bal populaire”, czyli otwarta zabawa taneczna, na której spotykają się różne pokolenia i grupy społeczne, jest już od blisko 150 lat zjawiskiem charakterystycznym dla Francji, chętnie dokumentowanym przez największych fotografów, jak Doisneau czy Cartier-Bresson. Niejednokrotnie na balach wybrzmiewają popularne melodie, ale nie brakuje też tradycyjnej muzyki danego regionu. Najbardziej powszechne są bale z okazji 14 lipca, francuskiego święta narodowego, organizowane w miastach, miasteczkach i wioskach. Jednak przez cały rok, w różnych zakątkach Francji, można spotkać potańcówki cieszące się ogromną popularnością, a największe festiwale taneczne przyciągają do kilku tysięcy osób. Taniec jest bowiem wyjątkową formą wspólnoty i łącznikiem z kulturą korzeni.

Zespół Ciac Boum jest niekwestionowaną gwiazdą w świecie tanecznej muzyki folkowej. Gra muzykę tradycyjną z regionu Poitou oraz oryginalne kompozycje inspirowane jej stylistyką. Trio tworzą: skrzypek i wokalista Christian Pacher, akordeonista Julien Padovani oraz skrzypek Alban Pacher, wszyscy zakorzenieni w muzyce regionalnej. Zespół wydał 7 albumów, z których przedostatni pt. „L’Homme sans tête” (2020) został okrzyknięty najlepszą folkową płytą roku przez amerykańskie radio Folk Alley (WKSU).

Ciac Boum słynie, już od kilkunastu lat, z wyjątkowego żywiołu i energii, którą rozbudza na parkiecie oraz z zaangażowania społeczno-politycznego. Trio jest bardzo chętnie zapraszane na francuskie i zagraniczne festiwale taneczne, zawsze przyciąga tłumy i cieszy się gorącym przyjęciem.

Wieczór będzie okazją do poznania i praktykowania tańców grupowych z regionu Poitou, które są dowodem żywotności kultury tradycyjnej oraz cennym spoiwem społeczny.

Christian Pacher – skrzypce, śpiew
Alban Pacher – skrzypce, śpiew
Julien Padovani – akordeon, śpiew

Bilety w cenie 50 zł dostępne online

 —

Projekt współfinansowany ze środków budżetowych Miasta Poznania i Regionu Bretania

Organizator

Dom Bretanii – Fundacja Poznań – Ille-et-Vilaine
Stary Rynek 37, 61-772 Poznań
tel. 61 851 68 51

Partnerzy