XXXIV DNI KULTURY FRANCUSKIEJ I FRANKOFONII

Haiti

19.03. – 11.04.2024

Przypadający 20 marca Międzynarodowy Dzień Frankofonii jest świętem 320-milionowej wspólnoty ludzi posługujących się językiem francuskim na całym świecie. Z tej okazji zapraszamy do odkrywania kultury i historii perły Antyli: Haiti, które wyróżnia się jedną z najstarszych tradycji niepodległościowych na świecie. Zapomniany przez Zachód i pozostający w cieniu sąsiadującej z nim atrakcyjnej turystycznie Dominikany kraj jest dotykany regularnie klęskami żywiołowymi, takimi jak  trzęsienie ziemi w 2010 roku i zalicza się do najuboższych na  świecie. Jako dawna kolonia francuska, Haiti zamieszkiwane jest przez potomków rdzennych Indian Taino, niewolników z Afryki oraz białych kolonizatorów i innych przybyszy. Jest miejscem przenikania się wpływów, wierzeń, tradycji, które składają się w unikatową mozaikę haitańskiej kultury.

19.03 (wtorek), g. 18

© Corentin Fohlen/ Divergence. 26 aout 2022.

Haiti – spod gruzów i opresji – wernisaż wystawy fotografii Corentina Fohlena

Wystawa prezentuje różne oblicza kraju zmagającego się z wyzwaniami klimatycznymi, biedą, korupcją, niestabilną państwowością oraz uwikłanego w trudne relacje międzynarodowe. Zdjęcia przedstawiają m.in. ślady kolonialnej obecności Francji w Haiti, skutki trzęsienia ziemi z 2010 roku, życie codzienne i pracę współczesnych Haitańczyków. Kadry ukazują też różnorodne i synkretyczne rytuały religijne, a także zamieszki na tle politycznym czy problem nękających kraj gangów. Walczący ze stereotypem Haiti jako kraju „przeklętego” Corentin Fohlen, który był w Haiti aż 27 razy, z uwagą i wrażliwością – zarówno humanistyczną, jak i artystyczną – relacjonuje, nie tylko przez obraz, ale również poprzez komentarze do zdjęć, problemy trapiące haitańskie społeczeństwo i opisuje złożoność sytuacji polityczno-ekonomicznej

Corentin Fohlen – niezależny francuski fotograf, członek agencji Divergence, dwukrotny laureat World Press Photo (2011 i 2016) oraz Sony World Photography Awards (2015 i 2018), współpracuje z The New York Times, Le Monde, Libération,  z agendą ONZ UNHCR oraz w takimi organizacjami humanitarnymi jak Lekarze bez granic czy Handicap International

Wystawa czynna do 29.05

23.03 (sobota)

© Corentin Fohlen/ Divergence. Jeremie, Haiti. 24 octobre 2023.

15.00 Haiti – historia i kondycja państwa postkolonialnego – wykład dr. Tomasza Rudowskiego (UW)

Haiti, kraj biedy, beznadziei i przemocy, oddalony zaledwie o dwie godziny lotu od amerykańskiej Florydy, zdaje się być zapomniany przez świat. Był areną kolejnych katastrof naturalnych, dynastii bestialskich dyktatorów i zależności od szeroko pojętego Zachodu. Na dzisiejszej pozycji międzynarodowej kraju ciąży kolonialne dziedzictwo, dlatego tak ważna jest analiza sytuacji współczesnego Haiti w  kontekście jego doświadczenia kolonialnego.

 dr Tomasz Rudowski  – politolog, latynoamerykanista, adiunkt w Instytucie Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego; autor monografii „Modele rozwoju w Ameryce Łacińskiej” (2017); specjalizuje się w zagadnieniach rozwoju społeczno-gospodarczego państw latynoamerykańskich oraz stosunków międzynarodowych w regionie Ameryki Łacińskiej.

16:30 Projekcja filmu „Polacy na Haiti” (2023), 98’

W latach 1802-04 Napoleon wysłał niemal 6 tysięcy polskich legionistów do stłumienia niewolniczej rewolty w najbardziej dochodowej kolonii ówczesnego świata: Saint Domingue (dzisiejsze Haiti i Dominikana). Część polskich żołnierzy poświęcała życie dla interesów Republiki Francuskiej, ale niektórzy zdezerterowali, by stanąć u boku czarnych powstańców w ich trwającej od 1791 roku walce o niepodległość. Z wdzięczności za tę pomoc, ukoronowaną zwycięstwem niewolników, konstytucja Haiti przez 120 lat gwarantowała obywatelstwo każdemu Polakowi, który chciałby się tam osiedlić. Na scenariusz filmu o polskich legionistach w Haiti składają się wywiady z ekspertami i animacje oparte na pamiętnikach polskich legionistów oraz archiwalnych publikacjach.

Film został wyprodukowany i udostępniony przez Fundację Ambasada Kultury i Fundację Polska-Haiti w ramach projektu Polish Legions. Wstęp wolny.

25.03 (poniedziałek)

© Corentin Fohlen/ Divergence. Saut-d’Eau, Haiti. 16 juillet 2014.

g. 18.00 Haitańska religia vodou – wykład dr. Jana Lorenza (UAM)

Wierzenia i praktyki religii vodou, współistniejącej na Haiti z katolicyzmem, są odbiciem tragicznych losów wyspy, zderzenia światów: afrykańskich niewolników, indiańskich tubylców i francuskich kolonizatorów. W vodou, pomiędzy Bon Dye, bogiem stwórcą, a ludźmi istnieją lwa, potężne istoty biorące w posiadanie ludzkie ciała, aby komunikować swoją wolę i nieść pomoc. Rytuałom z nimi związanym nieodłącznie towarzyszy taniec i frenetyczny rytm bębnów, które wprowadzają wiernych w trans.

dr Jan Lorenz (Instytut  Antropologii i Etnologii  UAM) – antropolog kulturowy, reżyser filmów etnograficznych. Doktoryzował się w 2014 roku na Uniwersytecie w Manchesterze. Specjalizuje się w antropologii religii i antropologii wizualnej. Prowadził etnograficzne badania terenowe m.in. w Polsce, Japonii i na Haiti.

g. 19.30 Projekcja filmu „Toussaint Louverture – Haiti a Francja” (2004), 52’

Film przedstawia niepozbawioną paradoksów sylwetkę przywódcy haitańskiej rewolucji Toussainta Louverture (1743-1803). Urodzony jako niewolnik, zdobył wykształcenie i stał się generałem francuskiej armii, a potem gubernatorem wyspy Saint Domingue. Za sprzeciw wobec przywrócenia przez Napoleona Bonaparte niewolnictwa 8 lat po pierwszej abolicji, został uwięziony w fortecy, w której zmarł. Pamięć o tym narodowym bohaterze jest wciąż żywa w Haiti, którego większość mieszkańców to potomkowie niewolników sprowadzanych na wyspę z Afryki przez kolonizatorów

Film w j. francuskim z angielskimi napisami, udostępniony przez Instytut Francuski. Wstęp wolny.

3.04 (środa) g. 18.00

Muzyka Haiti i francuskich Antyli  – wykład Piotra Tkacza- Bielewicza

Muzyka francuskich Antyli, w tym Haiti, to muzyka taneczna czerpiąca w dużej mierze z afrykańskich rytmów. Na wykładzie dowiemy się, jakie gatunki muzyczne można spotkać na pozostających przez lata pod francuskim wpływem wyspach Morza Karaibskiego: haitańska kompa, gwadelupska gwoka czy zouk charakterystyczny zarówno dla Martyniki, jak i Gwadelupy. Posłuchamy także muzycznych przykładów.

Piotr Tkacz-Bielewicz – absolwent kulturoznawstwa na UAM, publicysta (Glissando, Ruch Muzyczny, Czas Kultury, Kultura u podstaw), niezależny wykładowca, współpracuje m.in. z festiwalami  Animator, Malta, Musica Electronica Nova, Unsound, Sanatorium Dźwięku, Mediations Biennale czy Nowa Siła Kuratorska.

10.04 (środa), 18-20 Dom Bretanii

Warsztaty perkusyjne z rytmów haitańskich – prowadzenie: Ahmed Mbaye

Warsztaty bębniarskie, które nauczą uczestników tradycyjnych rytmów haitańskich, przywiezionych na wyspę Hispaniola przez afrykańskich niewolników, zachowanych tam od wyzwolenia Haiti w 1804 roku. Rytmy te towarzyszyły niegdyś i nadal towarzyszą m.in. rytuałom vodou. Do grania na bębnach w Haiti tradycyjnie używa się dłoni i pałeczki. Warsztaty będą wyjątkową okazją do poznania tradycyjnych haitańskich rytmów i charakterystycznego dla karaibskich wysp sposobu gry.

Wymagany własny bęben (typu conga, djembe…) i 1-2 pałeczki.

Udział: 20 zł. Zapisy: agata@dombretanii.org.pl

11.04 (czwartek) g. 19 Klub 2Progi

Karine Label – koncert/spektakl taneczny (zamiast Adjabel Trio)

Tradycyjny taniec haitański w tytmach vodou

Bilety 40 zł
Sprzedaż: bilety24.pl, CIK
Klub 2Progi, al. Niepodległości 36 

 —

Projekt współfinansowany ze środków budżetowych Miasta Poznania i Regionu Bretania

Organizator

Dom Bretanii – Fundacja Poznań – Ille-et-Vilaine
Stary Rynek 37, 61-772 Poznań
tel. 61 851 68 51

Partnerzy