Dni Kultury Francuskiej i Frankofonii

XXXIV DNI KULTURY FRANCUSKIEJ I FRANKOFONII

Haiti

19.03. – 11.04.2024

Przypadający 20 marca Międzynarodowy Dzień Frankofonii jest świętem 320-milionowej wspólnoty ludzi posługujących się językiem francuskim na całym świecie. Z tej okazji zapraszamy do odkrywania kultury i historii perły Antyli: Haiti, które wyróżnia się jedną z najstarszych tradycji niepodległościowych na świecie. Zapomniany przez Zachód i pozostający w cieniu sąsiadującej z nim atrakcyjnej turystycznie Dominikany kraj jest dotykany regularnie klęskami żywiołowymi, takimi jak  trzęsienie ziemi w 2010 roku i zalicza się do najuboższych na  świecie. Jako dawna kolonia francuska, Haiti zamieszkiwane jest przez potomków rdzennych Indian Taino, niewolników z Afryki oraz białych kolonizatorów i innych przybyszy. Jest miejscem przenikania się wpływów, wierzeń, tradycji, które składają się w unikatową mozaikę haitańskiej kultury.

 

19.03 (wtorek), g. 18

© Corentin Fohlen/ Divergence. 26 aout 2022. Milot, Haiti. Un enfant se prŽpare a rentrer aprs une partie de jeux avec ses camarades devant le palais de Sans Souci, vestige d'un palais du roi Henri Christophe dans le nord du pays. Le palais fut dŽtruit par un tremblement de terre en 1842. A l'Žpoque il voulait rivaliser de grandeur avec le ch‰teau de Versailles en France, afin de montrer que le peuple noir anciennement esclave Žtait tout aussi ambitieux et capable de grandeur. 26 aout 2022. Milot

© Corentin Fohlen/ Divergence. 26 aout 2022.

Haiti – spod gruzów i opresji – wernisaż wystawy fotografii Corentina Fohlena

Wystawa prezentuje różne oblicza kraju zmagającego się z wyzwaniami klimatycznymi, biedą, korupcją, niestabilną państwowością oraz uwikłanego w trudne relacje międzynarodowe. Zdjęcia przedstawiają m.in. ślady kolonialnej obecności Francji w Haiti, skutki trzęsienia ziemi z 2010 roku, życie codzienne i pracę współczesnych Haitańczyków. Kadry ukazują też różnorodne i synkretyczne rytuały religijne, a także zamieszki na tle politycznym czy problem nękających kraj gangów. Walczący ze stereotypem Haiti jako kraju „przeklętego” Corentin Fohlen, który był w Haiti aż 27 razy, z uwagą i wrażliwością – zarówno humanistyczną, jak i artystyczną – relacjonuje, nie tylko przez obraz, ale również poprzez komentarze do zdjęć, problemy trapiące haitańskie społeczeństwo i opisuje złożoność sytuacji polityczno-ekonomicznej

Corentin Fohlen – niezależny francuski fotograf, członek agencji Divergence, dwukrotny laureat World Press Photo (2011 i 2016) oraz Sony World Photography Awards (2015 i 2018), współpracuje z The New York Times, Le Monde, Libération,  z agendą ONZ UNHCR oraz w takimi organizacjami humanitarnymi jak Lekarze bez granic czy Handicap International

Wystawa czynna do 29.05

 

23.03 (sobota)

© Corentin Fohlen/ Divergence. Jeremie, Haiti. 24 octobre 2023. Batiments d'architecture coloniale, pour certaines detruite par le tremblement de terre de 2021.

© Corentin Fohlen/ Divergence. Jeremie, Haiti. 24 octobre 2023.

15.00 Haiti – historia i kondycja państwa postkolonialnego – wykład dr. Tomasza Rudowskiego (UW)

Haiti, kraj biedy, beznadziei i przemocy, oddalony zaledwie o dwie godziny lotu od amerykańskiej Florydy, zdaje się być zapomniany przez świat. Był areną kolejnych katastrof naturalnych, dynastii bestialskich dyktatorów i zależności od szeroko pojętego Zachodu. Na dzisiejszej pozycji międzynarodowej kraju ciąży kolonialne dziedzictwo, dlatego tak ważna jest analiza sytuacji współczesnego Haiti w  kontekście jego doświadczenia kolonialnego.

 dr Tomasz Rudowski  – politolog, latynoamerykanista, adiunkt w Instytucie Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego; autor monografii „Modele rozwoju w Ameryce Łacińskiej” (2017); specjalizuje się w zagadnieniach rozwoju społeczno-gospodarczego państw latynoamerykańskich oraz stosunków międzynarodowych w regionie Ameryki Łacińskiej.

 

16:30 Projekcja filmu „Polacy na Haiti” (2023), 98’

Battle_for_Palm_Tree_HillW latach 1802-04 Napoleon wysłał niemal 6 tysięcy polskich legionistów do stłumienia niewolniczej rewolty w najbardziej dochodowej kolonii ówczesnego świata: Saint Domingue (dzisiejsze Haiti i Dominikana). Część polskich żołnierzy poświęcała życie dla interesów Republiki Francuskiej, ale niektórzy zdezerterowali, by stanąć u boku czarnych powstańców w ich trwającej od 1791 roku walce o niepodległość. Z wdzięczności za tę pomoc, ukoronowaną zwycięstwem niewolników, konstytucja Haiti przez 120 lat gwarantowała obywatelstwo każdemu Polakowi, który chciałby się tam osiedlić. Na scenariusz filmu o polskich legionistach w Haiti składają się wywiady z ekspertami i animacje oparte na pamiętnikach polskich legionistów oraz archiwalnych publikacjach.

Film został wyprodukowany i udostępniony przez Fundację Ambasada Kultury i Fundację Polska-Haiti w ramach projektu Polish Legions. Wstęp wolny.

25.03 (poniedziałek)

© Corentin Fohlen/ Divergence. Saut-d'Eau, Haiti. 16 juillet 2014. Cascade de Saut d'Eau, lors du plerinage vaudou et de la fte patronale catholique de la Vierge Marie du Mont-Carmel. C'est sous cette cascade que les pratiquants du vaudou viennent se laver et se purifier. Le vaudou est le ciment social du pays. C'est par une cŽrŽmonie vaudou que les premires rŽvoltes d'esclaves dŽbutrent en 1791.

© Corentin Fohlen/ Divergence. Saut-d’Eau, Haiti. 16 juillet 2014.

g. 18.00 Haitańska religia vodou – wykład dr. Jana Lorenza (UAM)

Wierzenia i praktyki religii vodou, współistniejącej na Haiti z katolicyzmem, są odbiciem tragicznych losów wyspy, zderzenia światów: afrykańskich niewolników, indiańskich tubylców i francuskich kolonizatorów. W vodou, pomiędzy Bon Dye, bogiem stwórcą, a ludźmi istnieją lwa, potężne istoty biorące w posiadanie ludzkie ciała, aby komunikować swoją wolę i nieść pomoc. Rytuałom z nimi związanym nieodłącznie towarzyszy taniec i frenetyczny rytm bębnów, które wprowadzają wiernych w trans.

dr Jan Lorenz (Instytut  Antropologii i Etnologii  UAM) – antropolog kulturowy, reżyser filmów etnograficznych. Doktoryzował się w 2014 roku na Uniwersytecie w Manchesterze. Specjalizuje się w antropologii religii i antropologii wizualnej. Prowadził etnograficzne badania terenowe m.in. w Polsce, Japonii i na Haiti.

 

Toussaint_Louverture,_homme_politique_haïtien_(1743-1803)g. 19.30 Projekcja filmu „Toussaint Louverture – Haiti a Francja” (2004), 52

Film przedstawia niepozbawioną paradoksów sylwetkę przywódcy haitańskiej rewolucji Toussainta Louverture (1743-1803). Urodzony jako niewolnik, zdobył wykształcenie i stał się generałem francuskiej armii, a potem gubernatorem wyspy Saint Domingue. Za sprzeciw wobec przywrócenia przez Napoleona Bonaparte niewolnictwa 8 lat po pierwszej abolicji, został uwięziony w fortecy, w której zmarł. Pamięć o tym narodowym bohaterze jest wciąż żywa w Haiti, którego większość mieszkańców to potomkowie niewolników sprowadzanych na wyspę z Afryki przez kolonizatorów

Film w j. francuskim z angielskimi napisami, udostępniony przez Instytut Francuski. Wstęp wolny.

 

3.04 (środa) g. 18.00

Muzyka Haiti i francuskich Antyli  – wykład Piotra Tkacza- Bielewiczamuzyka Haiti CC BY-SA 2.0 Deed

Muzyka francuskich Antyli, w tym Haiti, to muzyka taneczna czerpiąca w dużej mierze z afrykańskich rytmów. Na wykładzie dowiemy się, jakie gatunki muzyczne można spotkać na pozostających przez lata pod francuskim wpływem wyspach Morza Karaibskiego: haitańska kompa, gwadelupska gwoka czy zouk charakterystyczny zarówno dla Martyniki, jak i Gwadelupy. Posłuchamy także muzycznych przykładów.

Piotr Tkacz-Bielewicz – absolwent kulturoznawstwa na UAM, publicysta (Glissando, Ruch Muzyczny, Czas Kultury, Kultura u podstaw), niezależny wykładowca, współpracuje m.in. z festiwalami  Animator, Malta, Musica Electronica Nova, Unsound, Sanatorium Dźwięku, Mediations Biennale czy Nowa Siła Kuratorska.

 

 

10.04 (środa), 18-20 Dom Bretanii

Warsztaty perkusyjne z rytmów haitańskich – prowadzenie: Ahmed Mbaye

Warsztaty bębniarskie, które nauczą uczestników tradycyjnych rytmów haitańskich, przywiezionych na wyspę Hispaniola przez afrykańskich niewolników, zachowanych tam od wyzwolenia Haiti w 1804 roku. Rytmy te towarzyszyły niegdyś i nadal towarzyszą m.in. rytuałom vodou. Do grania na bębnach w Haiti tradycyjnie używa się dłoni i pałeczki. Warsztaty będą wyjątkową okazją do poznania tradycyjnych haitańskich rytmów i charakterystycznego dla karaibskich wysp sposobu gry.

Wymagany własny bęben (typu conga, djembe…) i 1-2 pałeczki.

Udział: 20 zł. Zapisy: agata@dombretanii.org.pl

 

 

11.04 (czwartek) g. 19 Klub 2ProgiKarine

Karine Label – koncert/spektakl taneczny (zamiast Adjabel Trio)

Tradycyjny taniec haitański w tytmach vodou

[UWAGA – ZMIANA!!! Z powodów niezależnych od organizatora występ Adjabel Trio został zastąpiony koncertem/spektaklem tanecznym Karine Label]
W ramach XXXIV Dni Kultury Francuskiej i Frankofonii poświęconych Haiti zapraszamy na koncert – spektakl taneczny, który wprowadzi Państwa w wyjątkowy świat kultury haitańskiej. Taniec jest zwierciadłem haitańskiej duszy. To ważna część afro-karaibskiego dziedzictwa kulturowego Haiti. Energiczny rytm bębnów, stosowanych m.in. w kontekście rytualnym vodou, wprowadza słuchaczy w trans i przenosi w inny wymiar. Tradycyjny taniec z perły Antyli zaprezentuje w Poznaniu haitańska tancerka Karine LaBel w towarzystwie perkusjonisty Ahmeda Mbaye oraz saksofonisty jazzowego – vodou Thurgota Théodata. Będzie to unikalne doświadczenie kultury tanecznej Haiti w najbardziej autentycznym wydaniu.
Karine LaBel jest uznaną niezależną artystką, tancerką, choreografką i nauczycielką tańca mieszkającą w Wiedniu, gdzie od 2000 roku uczy tradycyjnego tańca haitańskiego w Uniwersyteckim Instytucie Sportu. Urodziła się w Haiti w 1970 roku. Naukę tańca rozpoczęła u Wielkiej Damy Haiti i tańca współczesnego Viviane Gauthier, a wiedzę na temat tradycyjnych haitańskich rytuałów pogłębiała u Matissou Legba w legendarnym miejscu pielgrzymek Lakou Souvenance. Celem występów Karine LaBel jest przekazanie dynamicznego ducha kultury afro-haitańskiej i zilustrowanie jej różnych międzykontynentalnych tożsamości. Artystce towarzyszy na scenie, od niemal 20 lat senegalski perkusjonista Ahmed Mbaye, który w przeddzień koncertu poprowadzi również w Domu Bretanii warsztaty bębniarskie.
Duetowi towarzyszyć będzie saksofonista vodou Thurgot Theodat – muzyk urodzony w Port-au-Prince w styczniu 1959 roku, który opuścił Haiti w wieku 14 lat, by studiować w Paryżu, gdzie odkrył jazz. Pod wpływem muzyków free jazzu nauczył się grać na saksofonie i później połączył jazz z haitańskimi rytmami vodou. Współpracował min. z zespołem „Foula”, który był znaczący dla renesansu muzycznego w Haiti. Założył zespół „Thurgot Theodat Band” i nagrał przełomowy album „Badji”, łączący jazz z vodou.
Karine LaBel – taniec, śpiew
Thurgot Théodat – saksofon, śpiew
Ahmed Mbaye – bębny
 

Bilety 40 zł
Sprzedaż: bilety24.pl, CIK
Klub 2Progi, al. Niepodległości 36 

 —

 

Projekt współfinansowany ze środków budżetowych Miasta Poznania i Regionu Bretania

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Organizator

dom_bretanii_logo_akcept-01

Dom Bretanii – Fundacja Poznań – Ille-et-Vilaine
Stary Rynek 37, 61-772 Poznań
tel. 61 851 68 51

 

Partnerzy

LOGO_POZNAN_PL_RGB_bzRegion Bretagne